شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- اقتصاد مقاومتی در روابط عمومی و کارگزار روابط عمومی در هزاره سوم دکتر علی اکبرجلالی، پدر علم فناوری اطلاعات روابط عمومی ایران در اولین گردهمایی شورای هماهنگی روابط عمومی های استان تهران پیرامون اقتصاد مقاومتی در روابط عمومی و نقش کارگزاران روابط عمومی در هزاره سوم به سخنرانی پرداختند که در پی می آید:

سعی می کنم بحثی را در رابطه با روز ارتباطات مطرح کنم. اخیراً مقام معظم رهبری بحثی درباره ی سیاست های اقتصاد مقاومتی مطرح کردند. افرادی که در زمینه ی روابط عمومی فعالیت می کنند باید در هر مرحله و هر زمانی از این فرصت ها به خوبی استفاده کنند. به این صورت که وقتی موضوعی به این مهمی مطرح می شود، ما به عنوان روابط عمومی می توانیم بسیاری از اهداف مان را در کنار این شعارها به اجرا در بیاوریم. زیرا بحث، بحثی عام است و مطالبی در درون این سیاست ها وجود دارد که می تواند پیش برنده حرکت روابط عمومی باشد و یک روابط عمومی را متوجه اشکالات خود کند و اینکه چه توانمندی هایی دارد که در مقایسه با این توانمندی ها بتواند یک روش جدیدی را اتخاذ کند.

به عنوان مثال امروزه که شورای هماهنگی روابط عمومی داریم، باید دید که این شورا قصد دارد چه کاری را انجام دهد. به نظر من این شورا می تواند چند کار مهم انجام دهد. انتخابات آن انجام می شود و چند نفر به عنوان مسئول انتخاب می شوند. با وجود این در اینجا این سؤال مطرح می شود که آیا در شورای هماهنگی روابط عمومی های استان تهران، یک مدل مفهومی یا یک زبان مشترک داریم؟ اگر نداشته باشیم هیچ کاری نمی توانیم انجام دهیم. یک شورا با افراد مختلف و دارای 120 واحد تشکیل می شود ولی یک مدل مفهومی نه به عنوان تعریف روابط عمومی شورای هماهنگی، وجود ندارد.

مدل مفهومی چیست؟ برای مثال مدل مفهومی که بنده برای مدارس هوشمند ایران ارایه کردم، مدارس کشور را به سوی یک مدل مفهومی می برد. تازمانی که این مدل مفهومی را در مدارس هوشمند در ایران نداشتیم، هرکسی برداشت خاص خود را داشت اما اکنون کل استان تهران با حمایت مالی استانداری دارای برنامه ی هوشمند سازی مدارس شده است. این مدل مفهومی دارای پنچ کارآیی است. در این مدل هرکسی می داند باید چه کاری انجام دهد و در کجا قرار گیرد. بنابراین اولین عنصری که باید به عنوان شورای هماهنگی روی آن کار کنید، بحث مدل مفهومی است. اگر مدل مفهومی را در بیاوریم، مسیر شناخته شده ای خواهیم داشت.

دومین مسأله ای که برای شورای هماهنگی مهم است، بحث طراحی یک نظام آموزشی است. شما باید به خودتان، کارکنان خود و افراد نگاه کنید. اکنون در حال حاضر کارگزار متخصص در روابط عمومی داریم ولی عموماً دارای تخصص های متفاوت هستند. بنابراین چگونه می توانیم یک آموزش مناسب ایجاد کنیم. آموزش مناسب به این معنا است که برای مثال اگر به یک کودک پنج ساله تبلت دهیم و آن را تنها بگذاریم و بعد از مدتی، متوجه می شوید که موارد بسیاری را فرا گرفته است. یعنی آموزش در درون کودک مستتر است. بنابراین وقتی فرد یک فایل را فرا می گیرد، با هر نرم افزار دیگری می تواند آن را به کار ببرد. اکنون آموزش دارای یک متدولوژی است. به همین دلیل است که هر آنچه را که به کودک می آموزیم، ذهن او آن را ذخیره می کند و به کار می برد. در حال حاضر ما این مورد را به عنوان کلان در روابط عمومی نداریم. بنابراین باید در روابط عمومی ها یک بسته آموزشی داشته باشیم که بسیار ساده و برای مثال دارای 20 یا 30 صفحه باشد.

سومین مطلب، سیستم ارزیابی است. شورای هماهنگی باید محورهای اساسی ایجاد کند که در چندسال آینده نیز کاربرد داشته باشد. به عنوان مثال باید یک نظام ارزیابی ایجاد کند که در چند سال آینده روابط عمومی ها را با یکدیگر مورد ارزیابی قرار دهد و در آخر هر سال بتواند بگوید که کدام روابط عمومی باید جایزه بگیرد. شما می توانید یک سیستم ارزیابی را برای روابط عمومی ها طراحی کنید تا هر روز روابط عمومی ها جایگاه خود را ببیند. به عنوان مثال من در بین دانشجویان خود یک سیستم ارزیابی قرار داده ام که در ابتدا به همه ی دانشجویان نمره 100 می دهم و هر دانشجویی به تناسب عملکرد خود سعی می کند تا این سطح را حفظ کند. بنابراین وقتی صحبت از سیستم ارزیابی می کنیم، به دنبال سیستمی نوآورانه و خلاقانه هستیم.

چارمین قسمت ایجاد یک شبکه روابط عمومی است. به این معنی که شما باید یک شبکه مستقل ایجاد کنید که منظور صرفاً فیس بوک و غیره نیست.

به بحث اولیه درباره ی صحبت های مقام معظم رهبری در رابطه با اقتصاد مقاومتی بر می گردیم. به این واژه هایی که ایشان مطرح کردند، دقت کنید. ایشان در اولین بند صحبت های خود به عبارت هایی همچون «سرمایه های انسانی و علمی کشور، توسعه کارآفرینی، به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه و همکاری های جمعی» اشاره کردند که عبارت آخر در روابط عمومی دارای مفهومی جدی است و در واقع به حرکات روابط عمومی اشاره می کند. عبارت بعدی اقتصاد دانش بنیان است. من اثبات می کنم که اقتصاد دانش بنیان یعنی اقتصاد IT و دیگر هیچ. به این معنی که شما به جز دنیای سایبر غیر ممکن است که بتوانید با اقتصاد سنتی شرایطی را به وجود بیاورید. عبارت بعدی «افزایش سهم تولید، صادرات محصولات، خدمات دانش بنیان و رتبه ی اول اقتصاد دانش بنیان» است. دانش بنیان یعنی چه؟ یعنی روابط عمومی دانش بنیان، روابط عمومی که بتواند انسان هایی که در آن کار می کنند و با آن ارتباط دارند را دانش بنیان کند. بنابراین برای این کار به کارگاه و آموزش در این حوزه نیاز داریم. عبارت های دیگر شامل «رشد بهره وری، توانمند سازی نیروی کار و رقابت پذیری اقتصاد» است. مجدداً اگر این عبارات را داخل روابط عمومی ببریم، متوجه می شویم که روابط عمومی نیز همین است. یعنی روابط عمومی بتواند رسانه ای برای رقابت ایجاد کند و برای توانمند سازی نیروهای خود و کار سازمان فضای درستی ایجاد کند.

«هدف مندی یارانه در خدمت تولید، بهره وری واشتغال» نیز جزو عبارات کلیدی هستند. ما اگر بتوانیم در بخش هایی که در سطح ملی به کار می روند، یکسری واژه های کلیدی را دربیاوریم و در برخی از این واژه ها کار تحلیلی و اجرایی کنیم، موفق خواهیم بود. در غیر این صورت، تنها با نوشتن کاری صورت نمی گیرد. به این عبارت توجه کنید، «عدالت در همه ی عناصر زنجیره ی تولید، افزایش سهم سرمایه انسانی از طریق آموزش، مهارت، خلاقیت و کارآفرینی»، مگر نه اینکه این عبارات درباره ی اقتصاد مقاومتی است، پس چرا به طور کلی تنها به محورهایی همچون «آموزش، کارآفرینی، دانش بنیان و غیره» می پردازد. این همان مسأله ای است که اگر بتوانیم آن را درک کنیم، می توانیم ساختار خود را در این محورها ایجاد کنیم. وقتی صحبت از مشاغل دانش بنیان می کنیم، حرکتی را در کل کشور انجام می دهیم.

برای مثال اکنون بنده در استان گلستان مشاور استاندار در توسعه مشاغل دانش بنیان هستم. اکنون در استان گلستان در این مشاغل پنج هزار نفر از فارغ التحصیلان را در سطح فوق دیپلم تا دکتری ثبت نام کردیم. ما به افراد بیکار که آنها را کارجو می نامیم، صرف نظر از رشته های تحصیلی که دارند، آموزش می دهیم تا بتوانیم آنها را وارد بازار کار کنیم و بازار جدیدی ایجاد نماییم. بنابراین می توان گفت که سعی می کنیم مشکل بی کاری را به وسیله ی ITدر کشور حل کنیم. درنتیجه می توان گفت که جایگاه ITدر روابط عمومی مانند جایگاه IT در اشتغال است. بنابراین در ابتدا باید برنامه داشته باشیم، طرح ایجاد و اجرا کنیم و باید دنبال حرکت های نوآورانه باشیم.

ما مشکلات بسیاری در حوزه اقتصاد داریم که با این بحث ها امکان پذیر نیست زیرا دانش بنیان نیستیم. ما در هیچ سازمانی، نیروی متخصص، ماهر، توانمند، کیفی و متناسب با هزاره سوم نداریم. باید در روابط عمومی کمک کنیم تا طرح های نوآورانه ایجاد کنیم تا بتوانیم کشور را ارتقاء دهیم. رتبه کسب و کار ایران در دنیا در سال 2014 در بانک جهانی، 152تا 189، شروع کسب و کار دارای رتبه 107 و گرجستان 8 می باشد. برای کسب مجوز ایران دارای رتبه 169 و امارات 4 است. سهولت پرداخت مالیات رتبه ایران 139، حمایت از سهامداران 52 و آذربایجان48 است. اخذ اعتبار رتبه ایران 86 و گرجستان 6 است. تجارت فرامرزی ایران 154 امارات 4، ورشکستگی ایران 129، بحرین 27 ، ثبت مالکیت ایران 168و گرجستان 1 می باشد. نتایج این آمار به این دلیل است که ما IT Base نیستیم. اگر به آمار بیکاری نیز نگاه کنیم ، می بینیم که 43 درصد بیکاران فارغ التحصیل هستند. 75 درصد زنان فارغ التحصیل بیکار، 20 درصد معتادین دارای مدرک دانشگاهی هستند و بیش از 50 هزار بنگاه اقتصادی متوسط کشور دارای 30 درصد بهره وری هستند.

این نشان می دهد که دانش نداریم. روابط عمومی نیز همین گونه است. شما نباید روابط عمومی را کلاسیک بدانید. دانایی شما مهمترین وظیفه در فضاسازی ها است. باید به این فکر کنید که چگونه دانایی را به سمت دانش بنیان هدایت کنید. برای مثال مشاغل دانش بنیان توان به کارگیری 70 درصد از این منابع را دارد. در ایران 5/2 تا 3 میلیون واحد صنفی داریم. آیا می توان اقتصاد این واحدهای صنفی را پویا کرد؟ ما استانی به نام استان مجازی داریم که در آن بازارهای جدید ایجاد می کنیم. به عنوان مثال فروشگاه های شهروند در شرایط بسیار خوبی هستند. ما مشاغل را مانند فروشگاه های شهروند در نظر می گیریم و در آن مشاغل جدید ایجاد می کنیم.

بنابراین هنگامی که به حوزه اقتصاد دانش بنیان نگاه می کنیم، به اعتقاد من تحقق اقتصاد دانش بنیان و مقاومتی یک اقتصاد پیش تعریف شده است. امروزه تعریف های متفاوتی از اقتصاد مقاومتی وجود دارد. یک تعریف می گوید اقتصاد مقاومتی به وسیله ی دانش، آزمایشگاه و غیره دیوارها را می شکند. دیگری می گوید با تحریم باید جنگید. اگر این تحلیل و تحریم ها نباشد، باید روی اقتصاد خود کار کنیم. برخی از دوستان دانشگاهی نیز می گویند حرکت باید بر اساس یک برنامه باشد و دیگری از اقتصاد مقاومتی به فرماندهی متمرکز تعبیر کرده است. ما به اندازه ی کافی این فرمول ها را در دانشگاه درس دادیم و اکنون باید عمل کنیم.

شما به عنوان روابط عمومی این نسل باید در اقتصاد مقاومتی عمل کنید.

در نتیجه گیری از برداشت های سیاست های اقتصاد مقاومتی که در 24 بند آمده است، باید از برداشت های شخصی جلوگیری کرد. اما امروزه شاهد آن هستیم که هر شخصی چه می گوید. در چند سال قبل نیز سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در 26 بند به دولت ابلاغ شده بود. بنده نیز رییس کارگروه دولت الکترونیک در تحول اداره کشور بودم. باید بگویم که در آن زمان هیچ اتفاقی نیافتاد. بنابراین نباید گذاشت که سیاست های مقاومتی نیز در مرحله حرف باقی بمانند. اگر واقعاً کسی به ولایت فقیه و ماندگاری نظام اعتقاد دارد، باید در عمل حرکت کند.

به نظر من کارگزار روابط عمومی نیز باید مشخصه های خود را داشته باشد. برای مثال می گویند چگونه می توان یک کارگزار هزاره سوم شد؟ در جواب سرعت، اخلاق انسانی، باز بودن، تمرین گروهی، انضباط، ارتباطات خوب، تولید و مدیریت محتوا و توجه به فن آوری روز را بارها گفته ایم اما عزیزان فضای مجازی را به عنوان یک فضای تخیل در ذهن شما است که این تخیل واقعیت دارد.

فضای مجازی به ما اجازه می دهد تا بتوانیم در آموزش خود از حوزه مجازی به خوبی استفاده کنیم. اگر امروزه کارگزار روابط عمومی نگاه به آینده نداشته باشد، با به روز گذر کار پیش نمی رود. تجربیات گذشته خوب است ولی به اندازه کافی مؤثر نیست. باید بیدار شویم. شرایط در حال سخت شدن است و دنیا به سوی رقابتی شدن می رود. مرزها در حال برداشته شدن هستند.

برای مثال عملیاتی که در اوکراین وجود دارد بر سر چیست؟ درگیری های دو قدرت به دلایل بومی و قومی شدن، در حال نابود کردن مردم هستند. این موضوعات در دراز مدت به این مسأله ختم می شود که تمام مرزها برداشته می شود و دیگر مرزی وجود نخواهد داشت. امروزه بزرگترین کشورهای جهان را برای مثال چین و هند و فیس بوک می دانند. وقتی فیس بوک را به عنوان یک کشور تعبیر می کنند یعنی دیگر مرزی وجود ندارد. امروزه مرز، دانایی است.

1-یک اصل مهم برای یک کارگزار روابط عمومی این است که لحظه را بشناسد. اگر لحظه را از دست بدهید، فرصت یک سازمان را از بین برده اید.
2- مورد دیگر اینکه کارگزار روابط عمومی باید ریسک پذیر باشد. باید ریسک پذیر باشیم تا بتوانیم فضای کاری خود را تغییر دهیم.

3-کارگزار روابط عمومی باید صبر داشته باشد و برنامه ریزی کند. اگر نتوانیم برنامه ریزی داشته باشیم، نمی توانیم به جلو حرکت کرد. با امکانات محدود می شود کارهای بسیاری کرد، اما باید دانش بنیان شویم، فکر کنیم و از شبکه های مختلف استفاده کنیم. به عنوان مثال یکی از کارهایی که می توانید در روابط عمومی انجام دهید، حوزه گرافیک است. به عنوان مثال می توان از گرافیک در تبلیغات استفاده کرد. ما اکنون در دنیایی زندگی می کنیم که میز رستوران های آن مانیتور است و شما می توانید در هر لحضه که پشت میز می نشینید، غذای خود را سفارش دهید.

4- به عنوان کسی که در روابط عمومی کار می کنید تنها به اطراف خود نگاه نکنید بلکه دید خود را گسترش دهید. ما حرف از صرفه جویی می زنیم به طوری که می خواهیم در کارهای بزرگ نیز صرفه جویی کنیم. ما اگر بخواهیم از دستورات اسلام نیز بهره ببریم نیز نمی توانیم به درستی از آن استفاده کنیم. روابط عمومی باید به گونه ای باشد که مطلبی را آنقدر شفاف بگوید که فرد را تحت تاثیر قرار دهد. روابط عمومی چگونه می تواند تغییر نگاه ایجاد کند؟ تغییر نگاه احتیاج به دانش دارد به طوری که بتواند با یک تصویر یا عکس آن مطلب را در ذهن قرار دهیم. باید کار کنیم، در اینترنت بگردیم و کارهای خلاقانه را در سایت ها جستجو کنیم.

در حال حاضر میلیونرهای جهان به شدت در حال افزایش هستند به طوری که می گویند ما در دو دهه آینده در جهان تررلیونر داریم. تررلیون یعنی هزار میلیارد به بالا. در همین ایران چقدر میلیاردر داریم، پس چرا وضعیت اقتصادی ایران خراب است. برای اینکه کار دست کاردان نبوده است. برای اینکه یک بی نظمی در کارها وجود دارد. ما مسلمان هستیم و باید مدرن شویم. منظور از اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصادی که به آینده نگاه کند. دنیا در حال نوآوری و ایجاد نگاه متفاوت است. به این دلیل است که مقام معظم رهبری مرتب می گوید: «قدرت علم، دانایی، اقتصاد و منابع انسانی، دانش بنیان است». ما در ISI مقاله نانو تکنولوژی به چاپ می رسانیم، اما عملکرد و محصولات نداریم. در کجا این نانوتکنولوژی را به فروش می رسانیم. باید بتوانیم از امکاناتی که در دنیا وجود دارد، استفاده کنیم.

من نمی گویم تکنولوژی در کشور بیاوریم که با فرهنگ ما همخوانی نداشته باشد، بلکه باید با زندگی ما متناسب باشد. ولی باید بدانیم که دنیا در حال رقابت است. دنیا متناسب با توان شخص، در حال ساخته شدن است. فناوری اطلاعات در اقتصاد مقاومتی توانمند است. بنابراین زیر ساخت و بستر اقتصاد دانش بنیان، یعنی اقتصاد مقاومتی که بر اساس بهداشت، آموزش، تجارت و غیره است.

خوشبختانه دولت محترم اکنون در بهداشت حرکت بزرگی کردند. در امریکا دو حزب دموکرات ها و جمهوری خواهان وجود دارد. جمهوری خواهان همیشه دنبال جنگ و ستیز هستند اما دموکرات ها دنبال بهداشت و درمان هستند که اخیراً هم با اوباما مشکل پیدا کرده اند. ولی در ایران جامعه بسیار آرامی داریم. خیلی افراد در این شرایط ضرر کرده اند و چیزهای بسیاری را از دست داده اند، ولی انگار هیچ اتفاقی نیافتاده است و دولت به راحتی در حال سامان دادن بهداشت است و این کار بزرگی است. یکی از ابزارهای تحول بزرگ در جهان آینده، اقتصاد مقاومتی است.

در پایان باید گفت که روابط عمومی یعنی اطلاعات و دیگر هیچ. باید اطلاعات را پردازش، تفسیر و از آن به درستی استفاده کنید. در جمع بندی باید بگویم که کشور ایران نیازمند دانش بنیان در همه ی زمینه ها است و مشکل ما منابع انسانی است. برای مثال 4میلیون و 500 هزار نفر دانشجو داریم، اما سواد هزاره سوم نداریم و ما باید بتوانیم در عمل فضایی را ایجاد کنیم که افرادی که در دانشگاه تربیت می کنیم به درد فضایی بخورد که واقعی است.